Sistemin kurucusu Joseph Pilates, 1880 yılında Almanya yakınlarındaki Düsseldorf şehrinde doğmuştur. Joseph, bir çocuk olarak normalden fazla rahatsızlık yaşamaktaydı. Hastalıkları arasında astım, kemik hastalığı (raşitizm) ve ateşli romatizma vardı. Bu hastalıkları aşma güdüsü vücut geliştirme, jimnastik, dalgıçlık ve diğer fiziksel arayışlar içerisine soktu. Doğu ve batı felsefesi ve egzersiz çeşitleri üzerine çalışmalar yaptı. Roma ve Yunan kültüründeki beslenme düzenleri ilgisini çekmişti. Bu geliştirdiği zengin arka-plan ona deneyimleriyle şekillenen bir sistem sundu ve bu sistemi yaşamı boyunca değiştirip geliştirmeye devam etti.

Birinci dünya savaşı çıktığı zaman, diğer Alman vatandaşlarıyla birlikte, Isle of Man adasında bir kampa götürüldü. Bu süreçte engelli ve hasta insanların iyileştirilmesine yönelik bazı aparatlar ve araçlar geliştirdi. Bugün bu aparatların bazılarını incelediğimizde bile, o zamanlar bir hastane yatağının kasasından sökülüp icat edilmiş olduklarını anlayabiliriz. Joseph Pilates, grip salgınlarını ve savaş zamanı ortaya çıkan diğer hastalıkları iyileştirmesiyle bilinmektedir.

Joseph Pilates birinci dünya savaşından sonra, Amerika’ya gitmeye karar verdi.Birleşik Devletlere giderken eşi Clara ile tanıştı ve kısa zaman içerisinde evlendiler. Clara onun yöntemini geliştirmesinde ve öğretmesinde çok büyük rol oynamıştır. 1926 yılında New York şehrinde ilk Pilates stüdyolarını kurarlar. Bu stüdyo bir anda çok geniş bir kitleye hitap etmeye başlar. Bu kitlenin arasında devlet ileri gelenleri, sirk dansçıları, jimnastikçiler ve atletler vardır.

Kariyeri boyunca Pilates icat ettiği onca aparat çeşidi için 600’ün üzerinde egzersiz geliştirmiştir. Ona rehberlik eden felsefe şuydu; iyi bir sağlığa kavuşmak için, olaya hem vücut hem zihin hem de ruh bakımından yaklaşmak gerekir. Pilates ekipmanları, tüm vücudu geliştirmek için, vücut duruşunu düzeltecek ve dengeleyecek pozisyonlar ve hareketler oluşturmak üzere tasarlanmıştır. Başlangıçtan ustalık aşamasına kadar çok geniş bir yelpazede uygulanabilecek çeşitli egzersizler her aparat parçası kullanılarak yapılabilir. Yaylar, makaralar ve yer çekimini kullanan ekipmanlar kas yapısına çeşitli açılardan etkide bulunur ve özellikle iç kas sistemine odaklanma vardır. Kasların bu derindeki katmanlarını çalıştırılarak doğru pozisyon, duruş ve optimum hareket mekaniği elde edilir.

Pilates metodu bütünsel sağlığa giden yolu göstermektedir. Bilinçsizce tekrar edilen fiziksel bir egzersiz türü değildir. Pilates sağlıklı yaşama bütünsel bir bakış ve yaşam boyu gelişim yöntemidir. Pilates, Kontroloji Yoluyla Yaşama Dönüş adlı kitabının ilk paragrafında şöyle yazmıştır; “Fiziksel zindelik mutluluk için ilk gereksinimdir. Bizim fiziksel sağlık anlayışımız, gündelik ve rutin işlerimizi içten gelen bir tat ve zevk duyarak, doğal, kolay ve tatminkar bir şekilde yapabilme kabiliyetine sahip, zihni kuvvetli ve bütün kısımları eşit ölçüde gelişmiş bir vücuda erişmek ve bu vücudu korumaktır.”
Pilates, bedenin dengeli tutulmasına yardımcı olan ve omurgayı desteklemekte önemli işlevi olan temel kaslar üzerine yoğunlaşılan bir egzersiz programıdır. Pilates zihnin kaslar üzerindeki kullanımını desteklediği için Contrology (Kontrol bilimi) olarak da adlandırılır.
Pilates'te egzersizin çok tekrarı yerine, daha az sayıda, tam kontrol ve belirli bir biçim içinde uygulanması tercih edilir. Sistemin tasarlayıcısı olan Joseph Pilates 600’ün üzerinde egzersiz tasarladı. Joseph Pilates’e göre; zihinsel ve fiziksel sağlık birbirini tamamlayıcı unsurlardı. Bu nedenle tasarladığı egzersizleri nefes, kontrol ve konsantrasyonla birleştirilmişti. Sonuç ise artan esneklik, güç, beden farkındalığı, enerji ve gelişmiş zihinsel konsantrasyon olarak ortaya çıkmıştı
Pilates uygulayıcıları eğitimlerinde, güç ve esneklik inşa edebilmek için kendi vücut ağırlıklarını kullanmaktadırlar. Bunu yüksek düzeyde kardiovasküler egzersiz üzerine yoğunlaşmadan gerçekleştirmeyi hedeflerler. Günümüzde Pilates pek çok fizyoterapist tarafından rehabilitasyon sürecinin bir parçası olarak kullanılmaktadır.
Pilates yaparken hareketlere yoğunlaşmak,bedenin uyum içinde nasıl çalıştığına ve hangi kasların kullanılıp, hangilerinin kullanılmadığına dikkat etmek gerekir.
Pilates metodunda kontrol çok önemlidir. Kontrol için bedenin iyi dinlenmesi ve hareketlerin gösterildiği şekilde uygulanması, olası sakatlıkların önlenmesi için önemlidir.
Pilates Metodunda, doğru hareket sanatlarında olduğu gibi merkez, karın, bel ve kalça çevresidir. İç organları ve omurgayı yerinde tutan kas sistemlerini içerir. Merkezleme, üst bedenin stabilitesini esnemeyi ve uzamayı sağlar. Hareketler acele edilmeden, her noktadan tek tek geçerek ama aynı zamanda hiç duraksamayarak yapılmalıdır. Hareketler belirsizce değil, kontrollü ve tam yapılmalıdır. Hareket sekansları birbirleri içinde ve birbirleri arasında koordine olmalıdır. Nefes alıp verme, sırtın arkasına ve altına derin nefes alıp bütün nefesi tamamıyla dışarı üflemek yoluyla olmalıdır. Böylece, nefes tamamen boşaltılıp, kan temizlenmiş olur.